Hối Phiếu Là Gì? So Sánh Hối Phiếu Và Lệnh Phiếu

Trên thị trường hiện nay phổ biến hai hình thức thanh toán là hối phiếu và lệnh phiếu. Hai hình thức này có một số điểm tương đồng nhau nên dễ gây nhầm lẫn khi sử dụng.

1. Hối phiếu là gì?

Hối phiếu (Bill of Exchange) là một tờ mệnh lệnh yêu cầu nhà xuất khẩu, người bán hoặc nhà cung cấp dịch vụ đòi tiền từ nhà nhập khẩu vô điều kiện, người mua hoặc nhà cung cấp và yêu cầu người đó thanh toán một số tiền nhất định khi họ thấy hối phiếu, tại một địa điểm nhất định, người thụ hưởng của hối phiếu, hoặc lệnh thanh toán của người này sang người khác.

Các chủ thể tham gia hối phiếu

– Người ký phát (drawer): Bên bán hoặc xuất khẩu

– Người bị ký phát (drawee): Bên mua hàng hoặc nhập khẩu

– Người thụ hưởng (beneficiary): Là chủ thể trực tiếp nhận khoản thanh toán hối phiếu

– Người chấp nhận (acceptor): Khi người bị ký phát chấp nhận hối phiếu, người chấp nhận có trách nhiệm thanh toán hối phiếu trong thời hạn thanh toán được thể hiện trên hối phiếu.

– Người chuyển nhượng (endorser): Người chuyển quyền thụ hưởng hối phiếu bằng cách trao tay hoặc qua thủ tục ký hậu.

– Người cầm phiếu (hold of bearer): Là người có thẩm quyền nhận hối phiếu sau khi hối phiếu được thanh toán.

2. Đặc điểm của hối phiếu – Bill of Exchange

Hối phiếu có các đặc điểm nổi bật như sau:

– Tính trừu tượng: trong hối phiếu không bao gồm nội dung của quan hệ tín dụng, lý do phát sinh hối phiếu;

– Tính thanh toán bắt buộc: Người trả tiền có nghĩa vụ thanh toán theo nội dung của hối phiếu đòi nợ. Người thanh toán không được từ chối thanh toán vì lý do riêng của mình với người ký phát hay người ký hậu hối phiếu;

– Tính thanh khoản của hối phiếu: Một hối phiếu có thể được chuyển nhượng một hoặc nhiều lần trong thời gian hiệu lực của nó.

3. Chức năng của hối phiếu – 3 chức năng

– Phương tiện thanh toán: hối phiếu là nơi người bán thu tiền từ người mua và giúp người gửi trả nợ cho người bán;

– Phương tiện bảo đảm: hối phiếu là một chứng từ có giá trị có thể được mua, bán, cầm cố, thế chấp, v.v…

– Phương tiện cung cấp tín dụng: hối phiếu là một chứng từ có giá trị, nó có thể là một công cụ hữu hiệu để cung cấp tín dụng thương mại và tín dụng ngân hàng.

4. Nội dung của Hối phiếu – Bill of Exchange

 

(1) Tiêu đề của hối phiếu

– Tiêu đề của Hối phiếu được ghi là BILL OF EXCHANGE (hay BILL OF DRAFT) được in với cỡ chữ to nhằm để phân biệt hối phiếu với các chứng khoán khác đang lưu thông trên thị trường (trường hợp không ghi tiêu đề thì hối phiếu vô giá trị)

(2) Địa điểm, ngày ký phát hối phiếu

– Địa điểm: Thông thường địa điểm ký phát hối phiếu chính là nơi ký phát hối phiếu hay có thể là một nơi khác (Vì nơi lập/cư trú của người ký phát hối phiếu có thể khác nhau)

• Nếu trên hối phiếu không ghi nơi ký phát hối phiếu thì địa chỉ bên cạnh tên của người ký phát hối phiếu được coi là địa điểm ký phát hối phiếu
• Nếu trên hối phiếu không ghi địa chỉ của người ký phát thì hối phiếu đó không có giá trị.

– Ngày ký phát hối phiếu: Đây là nội dung quan trọng trong hối phiếu, là thời điểm xác định việc thanh lập hối phiếu, xác định năng lực pháp lý của người ký phát hối phiếu, đồng thời cũng là cơ sở để xác định kỳ hạn trả tiền của hối phiếu.

Ví dụ trong hối phiếu có ghi “Trả sau 60 ngày kể từ ngày ký phát hối phiếu” có nghĩa là kỳ hạn trả tiền của hối phiếu được tính từ ngày ký phát cho đến 60 ngày sau. Ngày ký phát hối phiếu là cơ sở để xác định thời hạn tối đa để xuất trình chứng từ đồng thời là cơ sở kiểm tra tính đồng nhất của bộ chứng từ.

Trong phương thức tín dụng chứng từ thông thường ngày lập hối phiếu không được trước ngày lập hóa đơn mở L/C và phải nằm trong ngày có hiệu lực của L/C.

(3) Số hiệu của hối phiếu

– Để thuận tiện cho việc gọi và tham chiếu khi cần thiết, mỗi hối phiếu đều được gán cho một số hiệu nhất định. Số hiệu do người ký phát hối phiếu đặt ra, được ghi sau chữ No. 

(4) (7) Số tiền trên hối phiếu

– Là một số tiền nhất định phải được ghi rõ ràng chính xác bằng số (4) và ghi bằng chữ (7) trong văn bản hối phiếu. Số tiền ghi bằng số và bằng chữ trong hối phiếu phải khớp nhau, nếu không khớp nhau thì được quyền lựa chọn trong các trường hợp sau:

• Nếu không ghi số thì trả theo chữ
• Nếu số tiền bằng chữ và số khác nhau thì trả tiền theo chữ.
• Nếu số tiền được ghi hai lần bằng chữ và số hoặc bằng chữ khác nhau thì được quyền lựa chọn số tiền nhỏ hơn nhưng không được vượt quá số tiền ghi trên hoá đơn và số tiền ghi trên L/C.

(5) Kỳ hạn trả tiền

– Là ngày mà người trả tiền có nhiệm vụ trả tiền.

– Có hai cách trả tiền: Trả ngay và trả sau một khoảng thời gian nhất định.

+ Trả ngay có nghĩa là việc trả tiền được thực hiện ngay sau khi nhìn thấy hối phiếu, sau khi hối phiếu được xuất trình đòi tiền người mua. Cho nên trên hối phiếu giữa hai từ At và “Sight” không có ghi số ngày.

Ví dụ: “at sight of the first Bill of exchange” (ngay sau khi nhìn thấy bản thứ nhất của hối phiếu).

+ Trả sau có nghĩa là việc trả tiền được thực hiện sau một khoảng thời gian nhất định.

Có nhiều cách sau:

• At 90 days after sight – Trả sau bao nhiêu ngày khi nhìn thấy hối phiếu.
• At 60 days after Bill of exchange of lading date, shipment date – Trả sau bao nhiêu ngày kể từ ngày giao hàng, ngày lập vận đơn 
• At 60 days after date… – Trả sau bao nhiêu ngày kể từ ngày ký phát hối phiếu.

(6) Mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện

– Hối phiếu là mệnh lệnh trả tiền chứ không phải là yêu cầu trả tiền. Điều này có nghĩa là việc trả tiền của hối phiếu không được gắn với bất cứ điều kiện nào, nếu có thì trở nên vô giá trị. Vì thế trên hối phiếu thường ghi câu:

Pay to order of.. .. (trả tiền theo lệnh của …).

(8) Người hưởng lợi hối phiếu

Tên họ địa chỉ người hưởng lợi hối phiếu phải được ghi rõ ràng đầy đủ. Theo luật quản chế ngoại hối của nước ta người hưởng lợi hối phiếu là các ngân hàng thương mại kinh doanh ngoại hối được ngân hàng Nhà nước cấp giấy phép kinh doanh.

(9) Người trả tiền hối phiếu

Tên họ người trả tiền hối phiếu phải được ghi rõ ràng cụ thể giống như tên đăng ký pháp nhân được ghi vào góc trái phía dưới vào chỗ có chữ “TO”.

Địa điểm của người trả tiền hối phiếu phải được ghi rõ ràng trên hối phiếu. Nếu hối phiếu sử dụng phương thức tín dụng chứng từ thì sau chữ “TO” ghi tên ngân hàng mở L/C.

(10) Người ký phát hối phiếu

– Tên, địa chỉ và chữ ký của người ký phát hối phiếu được ghi bên phải góc dưới của tờ hối phiếu.

Lưu ý: Chữ ký của người ký phát hối phiếu phải là chữ ký của người có đủ năng lực hành vi và năng lực pháp luật thể hiện ý chí cam kết của họ nên do chính tay người lập hối phiếu ký. Các chữ ký dưới dạng in, photocopy đều không có giá trị pháp lý.

(11) Địa điểm trả tiền hối phiếu

– Địa điểm trả tiền của hối phiếu là địa điểm ghi trên tờ hối phiếu đó. Nếu không ghi rõ hoặc không ghi có thể lấy địa chỉ bên cạnh tên của người trả tiền làm địa điểm trả tiền.

5. Các loại hối phiếu trong thanh toán quốc tế

Căn cứ theo thời gian thanh toán:

• Hối phiếu trả ngay (Sight bill)
• Hối phiếu có kỳ hạn (Time bill)

Căn cứ vào chứng từ kèm theo:

• Hối phiếu trơn (Clean bill)
• Hối phiếu kèm chứng từ (Documentary bill)

Căn cứ theo tính chất:

• Hối phiếu đích danh (Restrictive bill)
• Hối phiếu theo lệnh (To order bill)
• Hối phiếu vô danh (Bear bill)

Căn cứ vào người ký phát:

• Hối phiếu thương mại (Commercial bill)
• Hối phiếu ngân hàng (Banking bill)

Căn cứ theo chấp nhận hối phiếu:

• Hối phiếu chưa được ký chấp nhận
• Hối phiếu đã được người trả tiền ký chấp nhận

Căn cứ vào loại tiền:

• Hối phiếu nội tệ
• Hối phiếu ngoại tệ

>>>> Bài viết xem thêm: Phương Thức Thanh Toán D/P Là Gì? Quy Trình Thanh Toán D/P

Phân biệt Vận đơn đã bốc hàng lên tàu và Vận đơn nhận hàng để xếp

6. Mẫu hối phiếu

 

7. Quy trình thanh toán bằng hối phiếu

Chấp nhận thanh toán hối phiếu

Hối phiếu sau khi được ký phát phải xuất trình cho người trả tiền để người trả tiền ký chấp nhận thanh toán, đặc biệt là hối phiếu có kỳ hạn.

Ký hậu hối phiếu

Hối phiếu có ký hậu là quá trình chuyển quyền sở hữu hối phiếu từ người thụ hưởng này sang người thụ hưởng khác.

Việc ký hậu hối phiếu được thực hiện bằng cách người ký hậu chuyển nó vào mặt sau của hối phiếu và giao cho người được chuyển nhượng.

Bảo lãnh hối phiếu

Hối phiếu là việc người thứ ba cam kết trả tiền cho người thụ hưởng khi hối phiếu đến hạn thanh toán. Thông thường, người bảo lãnh hối phiếu là ngân hàng.

Kháng nghị

Khi đến hạn mà người trả tiền từ chối thực hiện thanh toán, người thụ hưởng phải chứng mình bằng văn bản cho việc từ chối. Người thụ hưởng phải nộp đơn kháng nghị không quá hai ngày làm việc sau khi lệnh chuyển tiền đến hạn thanh toán. Sau khi nộp đơn kháng nghị, người bị từ chối thanh toán phải thông báo trực tiếp cho người chuyển nhượng để yêu cầu thanh toán trong vòng 4 ngày làm việc, hoặc có thể yêu cầu người đã ký hậu hối phiếu chuyển nhượng hoặc yêu cầu thanh toán. Nếu không có văn bản kháng nghị việc từ chối trả tiền thì người được chuyển nhượng được miễn trách nhiệm thanh toán hối phiếu, nhưng người trả tiền và người ký phát hối phiếu vẫn phải chịu trách nhiệm trước người kháng cáo.

Chiết khấu hối phiếu

Chiết khấu hối phiếu là một nghiệp vụ ngân hàng. Người thụ hưởng hối phiếu xuất trình hối phiếu chưa thanh toán cho ngân hàng để được nhận tiền tiền ngay với giá thấp hơn số tiền trên hối phiếu.

8. So sánh hối phiếu và kỳ phiếu

Kỳ phiếu là giấy tờ hứa do người ký phát lập, cam kết hứa trả vô điều kiện một số tiền nhất định cho người hưởng lợi hoặc theo lệnh của người này trả cho người khác tại thời gian được quy định trong kỳ phiếu.

		HỐI PHIẾU	KỲ PHIẾU
Giống		– Giấy tờ có giá trị do người ký phát lập nhằm thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình với bên bị ký phát – Có các nghiệp vụ: ký hậu chuyển nhượng, bảo lãnh thanh toán, chiết khấu, cầm cố
Khác	Bản chất	Công cụ đòi tiền	Công cụ hứa trả tiền
	Người lập	Chủ nợ	Người nợ
	Người thụ hưởng	Người ký phát hoặc người thứ 3 được chuyển nhượng	Người ghi trên kỳ phiếu hoặc người thứ 3 được chuyển nhượng
	Số người ký phát	1 người tạo lập	1 hoặc nhiều người
	Yêu cầu chấp nhận thanh toán	Có	Không
	Thời gian phát hành	Sau khi thực hiện nghĩa vụ của hợp đồng	Trước khi thực hiện nghĩa vụ của hợp đồng
	Phạm vi sử dụng	Thương mại	Thương mại và lĩnh vực khác
	Số bản	Có thể hơn 1	1
	Người bảo lãnh	Không cần thiết	Bắt buộc

Như vậy, với những thông tin được cung cấp trên bài viết, chắc chắn các bạn đã có thể hiểu rõ hối phiếu là gì và cách lập hối phiếu, thấy được những điểm chính của hối phiếu và lệnh phiếu. Nếu là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu, chắc chắn hình thức vay nợ này sẽ rất hữu ích cho doanh nghiệp của bạn.