Tiền lương danh nghĩa là gì? Sự khác biệt với lương thực tế là gì?

Tiền lương danh nghĩa là gì và tại sao nó quan trọng? Việc xác định và cam kết tiền lương danh nghĩa giúp đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quan hệ lao động, đồng thời tạo ra một cơ sở cho việc tính toán các khoản khấu trừ và các lợi ích liên quan đến lương. Bài viết sau đây sẽ cung cấp những thông tin để giúp người đọc hiểu rõ nhé!

1. Tiền lương danh nghĩa là gì?

Tiền lương danh nghĩa là số tiền mặt được quy định bởi hệ thống chế độ tiền lương hoặc số tiền thực tế mà người lao động nhận được.

Tiền lương danh nghĩa (money wage) được hiểu là mức thù lao được biểu thị qua giá trị của đồng tiền hiện hành trong một nền kinh tế. Đây thường được tính bằng số tiền trả cho người lao động trong một đơn vị thời gian cụ thể như là một giờ làm việc hay một tháng làm việc.

Có thể hiểu theo cách khác, tiền lương danh nghĩa là toàn bộ số tiền theo thỏa thuận mà người lao động nhận được từ doanh nghiệp phù hợp với kết quả lao động mà người đó đã cống hiến. Đây chỉ là số tiền cơ bản trả cho người lao động chưa tính các yếu tố khác như TNCN, các khoản khấu trừ, trợ cấp hay các khoản phụ cấp khác.

Thế nhưng tiền lương danh nghĩa không phản ánh hết tình hình thực tế của lương mà còn phải chịu sự ảnh hưởng của nhiều yếu tố như là lạm phát hay sự tăng trưởng kinh tế. Tiền lương thường được xác định bởi các thỏa thuận tương tự hợp đồng lao động giữa người lao động người sử dụng lao động hoặc được xác định trong hợp đồng lao động.

2. Tiền lương danh nghĩa bao gồm những gì?

Tiền lương danh nghĩa bao gồm các khoản tiền mà người lao động được cam kết và thỏa thuận từ nhà tuyển dụng cho công việc của mình, không tính đến các khoản phụ cấp, trợ cấp, hay các lợi ích khác. Bao gồm:

• Tiền lương cơ bản: Số tiền cố định dựa trên thỏa thuận trước đó và xác định theo đơn vị thời gian.
• Tiền làm thêm giờ: Số tiền được trả khi làm việc ngoài giờ hành chính theo quy định của luật lao động.
• Tiền làm việc trong ngày nghỉ: Số tiền được trả khi làm việc trong ngày nghỉ, bao gồm các ngày lễ và ngày nghỉ tuần.
• Tiền thưởng: Số tiền được trả như một phần thưởng hoặc đánh giá hiệu suất trong công việc.
• Tiền phép năm: Số tiền được trả khi sử dụng quyền nghỉ phép hàng năm theo quy định của luật lao động.
• Tiền lương danh nghĩa là mức lương cơ bản của người lao động, tuy nhiên, cần lưu ý rằng số tiền thực tế có thể khác với tiền lương danh nghĩa do các khoản khấu trừ và thuế.

3. Tiền lương thực tế là gì?

Tiền lương thực tế là sự biểu hiện của số lượng và chất lượng hàng hóa cũng như dịch vụ mà người lao động trao đổi được thông qua tiền lương danh nghĩa. Đối với người lao động, tiền lương thực tế là điều quan trọng nhất, bởi vì nó phản ánh mức sống thực tế của họ.

Tiền lương thực tế là số tiền mà người lao động thực sự nhận được sau khi trừ đi các chi phí như thuế và các khoản khấu trừ khác. Nó còn được gọi là lương ròng hoặc thu nhập cầm tay, và nó chính xác phản ánh mức sống của người lao động.

Chỉ số tiền lương thực tế (%) = (Chỉ số tiền lương danh nghĩa/Chỉ số giá cả hàng hóa, dịch vụ) * 100

Ví dụ, nếu anh A có mức thu nhập là 150.000 đồng/giờ và làm việc 100 giờ trong mỗi kỳ trả lương, thu nhập mỗi kỳ của anh là 150.000*100=15 triệu đồng.

Tuy nhiên, sau khi trừ các chi phí như bảo hiểm, thuế thu nhập cá nhân, chi phí ăn uống, v.v., lương thực tế của anh chỉ còn 12 triệu đồng. Điều này có nghĩa là anh A chỉ nhận được 12 triệu đồng dưới dạng tiền lương cầm tay.

Vì vậy, khi bạn cần vay tiền để mua sản phẩm có giá trị, các tổ chức tín dụng sẽ đánh giá dựa trên mức lương thực tế của bạn để quyết định việc cấp vay. Tiền lương thực tế không giống với tổng lương hoặc thu nhập gộp mà một người nhận được.

4. Phân biệt tiền lương danh nghĩa và tiền lương thực tế

Mối liên hệ giữa tiền lương thực tế và tiền lương danh nghĩa là rõ ràng qua cách tính và ý nghĩa của chúng. Tiền lương danh nghĩa là số tiền mà người lao động và nhà tuyển dụng thỏa thuận dựa trên số giờ làm việc hoặc công việc thực hiện, trong khi tiền lương thực tế là số tiền mà người lao động thực sự nhận được sau khi trừ các khoản khấu trừ như thuế, bảo hiểm, chi phí ăn uống, và các khoản phí khác.

Tiền lương danh nghĩa thường cao hơn tiền lương thực tế và không phản ánh chính xác mức sống của người lao động. Sự khác biệt giữa hai khoản này có thể dẫn đến tình trạng mức lương thực tế tăng lên khi giá cả hàng hóa và dịch vụ giảm, và ngược lại. Trong một số trường hợp, mức lương danh nghĩa có thể tăng mà không kèm theo sự tăng cường phúc lợi cho người lao động, dẫn đến việc giá cả có thể tăng cao hơn hoặc tăng theo tỷ lệ với mức lương danh nghĩa.

Điều này cho thấy tiền lương thực tế cung cấp một cách hiệu quả hơn để đánh giá mức sống thực tế và sức mua của người lao động. Ví dụ, nếu một nhân viên có mức lương danh nghĩa là 10 triệu đồng/tháng và giá cả giảm, tiền lương thực tế của họ có thể tăng lên, giúp họ có khả năng mua sắm nhiều mặt hàng hơn với mức lương đó.

Xem thêm:

7 Cách tính lương nhân viên mà bạn cần biết

Mẫu tính lương theo KPI cho doanh nghiệp mới nhất 2025

Hạch toán chi phí lương và định khoản các khoản trích theo lương