Tiền công là gì? Tiền công và tiền lương khác nhau như thế nào?

06/12/2024

Tiền công là gì? Sự khác nhau giữa tiền công và tiền lương ra sao? Đó là câu hỏi được nhiều người lao động đặt biệt quan tâm, vì đây là một trong những loại lương thường gặp trong hầu hết các công việc. Hy vọng qua bài viết sẽ mang tới những thông tin bổ ích cho quý doanh nghiệp về sự khác nhau giữa tiền công và tiền lương.

su-khac-nhau-giua-tien-cong-va-tien-luong

1. Tiền công là gì?

Tiền công là thuật ngữ chỉ số tiền mà người sử dụng lao động chi trả cho người lao động sau khi họ hoàn thành công việc cụ thể được yêu cầu bởi người sử dụng lao động. Mối quan hệ giữa tiền công với giá trị sức lao động tạo ra sự gắn kết với quan hệ chấp thuận mua bán sức lao động.

Tiền công là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động sau khi người lao động đã thực hiện xong công việc cụ thể theo yêu cầu của người sử dụng lao động. Sắc lệnh 29-SL ngày 12-3-1947 dùng thuật ngữ tiền công giống nghĩa với tiền lương.

Tiền công có thể coi là một tên gọi khác của tiền lương. Tiền công thường sẽ được gắn trực tiếp với các quan hệ thỏa thuận mua bán sức lao động. Tiền công thường được sử dụng trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh, dịch vụ, các hợp động dân sự thuê mướn lao động có thời hạn.

Tiền công là số tiền mà người lao động nhận được trong khoảng thời gian nhất định để thực hiện công việc. Tiền công thường được trả theo số giờ làm hoặc theo số lượng sản phẩm hoàn thành.

Điều kiện và thời gian nhận tiền lương thường phụ thuộc vào các quy định, chính sách của doanh nghiệp. Các chi phí khác cũng được tính trong tiền công như các khoản đóng thuế thu nhập cá nhân, các khoản phụ cấp, tiền thưởng và các khoản bổ sung được thỏa thuận trong hợp đồng lao động. Có thể hiểu tiền công là số tiền thực lãnh của người lao động sau khi hoàn thành công việc.

nguồn gốc của tiền công trong chủ nghĩa tư bản chính là: do người mua sức lao động trả công cho mình thông qua sổ sách của người mua hàng hóa sức lao động do người lao động làm thuê tự trả cho mình thông qua sổ sách của người mua hàng hóa sức lao động giá trị của hàng hóa sức lao động được trả công thông qua sổ sách của người mua hàng hóa sức lao động do người sử dụng lao động trả công cho mình thông qua sổ sách của người mua hàng hóa sức lao động

2. Sự khác nhau giữa tiền công và tiền lương

Tiền công là số tiền do người sử dụng lao động dùng để trả cho những người lao động chân tay, làm việc cho các hoạt động công cộng miễn phí. Tiền lương là để trả tinh thần người lao động.Tiền lương được nhận theo định kỳ chu kì lương của họ.
Tiền công là khoản tiền thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động dựa trên hợp đồng lao động. Nó được căn cứ vào mức độ công việc, hoàn thành công việc sẽ nhận tiền, chu kỳ lao động theo thỏa thuận. Tiền lương là khoản tiền thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động dựa trên thời gian, kết quả công việc, sản phẩm… Khác với tiền công, tiền lương được ấn định thời gian trả lương cố định.

Tiền lương là một trong 4 loại nguồn thu nhập bao gồm: tiền lương, thu nhập thụ động, tiết kiệm và nguồn tiền đầu tư. Nó được xem là bộ phận cấu thành thu nhập quốc dân cho toàn bộ nền kinh tế. Tiền lương thông thường chia thành 3 loại là: tiền lương theo thời gian, tiền lương theo sản phẩm, tiền lương theo doanh thu… Tiền công là một quan điểm trong chủ nghĩa Marx – Lenin. Tiền công là số tiền nhận được trong một khoản thời gian làm việc nhất định. Dựa trên khái niệm có thể phân loại thành 2 loại tiền công gồm: tiền công danh nghĩa và tiền công thực tế.

3. Chức năng của tiền lương

Tiền lương có chức năng như một phần của thù lao để bù đắp cho công sức lao động của người lao động , đồng thời tạo động lực thúc đẩy họ cải thiện năng suất và chất lượng công việc.

Tiền lương nắm giữ những chức năng quan trọng đối với nền kinh tế, cụ thể như sau:

Chức năng tái sản xuất sức lao động: Quy trình tái sản xuất được thể hiện qua công đoạn trả công cho người lao động. Tiền lương là một trong những nguồn tiền dùng để người lao động duy trì, phát triển sức lao động.
Thước đo giá trị: Tiền lương mà doanh nghiệp chi trả sẽ tương ứng với giá trị sức lao động của người lao động. Thông qua đó, nhà nước có công tác thống kê về mức hao phí lao động. Qua đó, nhà nước sẽ đưa ra các phương án điều chỉnh mức lương tối thiểu.
Kích thích lao động: Tiền lương là số tiền hợp pháp được thỏa thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động. Nhân viên dựa vào tiền lương nhận được để đánh giá xứng đáng với công sức bỏ ra hay không? Từ đó, họ sẽ tích cực và hoàn thiện hoặc ngược lại, biểu hiện tiêu cực. Chính vì thế, có thể nói tiền lương sẽ thúc đẩy người lao động tăng năng suất, hiệu quả công việc.
Điều tiết lao động: Đối với doanh nghiệp, tiền lương có thể giúp họ đánh giá kinh nghiệm, năng lực của người lao động. Vì vậy, nó giúp họ điều tiết về số lượng và chất lượng nhân viên. Đối với nhà nước, tiền lương có chức năng điều tiết. Tiền lương giúp cân đối giữa quy mô các ngành nghề để tạo nên một cơ cấu hợp lý để phát triển xã hội.
Chức năng tích lũy: Tiền lương đảm bảo cho người lao động duy trì cuộc sống. Bên cạnh đó, tiền lương còn là phần tiết kiệm, dự trù cho lâu dài. Việc đó hỗ trợ khi họ gặp bất trắc hoặc hết khả năng lao động.
Công cụ quản lý Nhà nước: Nhà nước đã ban hành Bộ luật Lao động và luôn có những chính sách cập nhật liên tục. Việc ban hành nhằm để bảo vệ quyền lợi và lợi ích cho người lao động. Qua đó nhằm góp phần ổn định và phát triển xã hội.

4. Chức năng của tiền công

Tiền công có nhiều chức năng quan trọng trong đời sống kinh tế – xã hội, là động lực thúc đẩy sản xuất, góp phần phân phối thu nhập và điều tiết kinh tế, thể hiện qua các chức năng sau:

Chức năng phương tiện lưu thông:

Tiền công là phương tiện để người lao động trao đổi sức lao động của họ với hàng hóa và dịch vụ do người sử dụng lao động cung cấp.
Nhờ có tiền công, người lao động có thể mua sắm những thứ cần thiết cho cuộc sống, đáp ứng nhu cầu vật chất và tinh thần của bản thân và gia đình.

Chức năng thước đo giá trị sức lao động:

Tiền công phản ánh giá trị của sức lao động do người lao động cung cấp.
Mức tiền công cao hay thấp thể hiện giá trị của loại hình lao động đó được xã hội đánh giá cao hay thấp.

Chức năng kích thích sự phát triển của sản xuất:

Khi nhận được tiền công xứng đáng với công sức lao động, người lao động sẽ có động lực để làm việc hăng say, sáng tạo, nâng cao chất lượng sản phẩm và năng suất lao động.
Doanh nghiệp cũng sẽ có điều kiện để đầu tư vào sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Chức năng phân phối thu nhập:

Tiền công là nguồn thu nhập chính của người lao động, giúp họ trang trải chi phí sinh hoạt và nâng cao mức sống.
Mức tiền công cao hay thấp ảnh hưởng đến mức sống của người lao động và sự phân phối thu nhập trong xã hội.

Chức năng điều tiết kinh tế:

Chính phủ có thể sử dụng chính sách tiền công để điều tiết nền kinh tế, ví dụ như tăng hoặc giảm tiền công để kích thích hoặc kìm hãm sản xuất, tiêu dùng.

Ngoài ra, tiền công còn có một số chức năng khác như:

Chức năng động viên tinh thần: Tiền công là sự ghi nhận đóng góp của người lao động cho doanh nghiệp và xã hội, góp phần động viên tinh thần cho họ.
Chức năng đảm bảo an sinh xã hội: Tiền công giúp người lao động có cuộc sống ổn định, an toàn, góp phần đảm bảo an sinh xã hội.

5. Tiền công cơ bản được xác định theo hai hình thức nào

Có hai hình thức tiền công cơ bản: tiền công tính theo thời gian và tiền công tính theo sản phẩm.

5.1 Tiền công tính theo thời gian

Khái niệm: Tiền công tính theo thời gian dựa trên số giờ, ngày, hoặc tháng mà công nhân làm việc.
Tiền công giờ, ngày, tuần, và tháng cần được phân biệt rõ. Để đánh giá chính xác mức tiền công, cần xem xét thời gian và cường độ lao động. Giá của một giờ lao động là thước đo chính xác nhất.

Ví dụ: Một công nhân làm việc 8 giờ/ngày với mức lương 40 xu/ngày, mỗi giờ được trả 5 xu. Nếu làm 10 giờ và trả 45 xu, giá một giờ lao động giảm xuống còn 4.5 xu.

5.2 Tiền công tính theo sản phẩm

Khái niệm: Tiền công tính theo sản phẩm dựa trên số lượng sản phẩm hoặc công việc hoàn thành.

Tiền công tính theo thời gian là cơ sở để định giá tiền công tính theo sản phẩm. Đơn giá tiền công được xác định bằng cách chia tiền công trung bình trong một ngày cho số lượng sản phẩm trung bình sản xuất trong ngày.
Tiền công theo sản phẩm có thể che giấu quan hệ bóc lột, vì công nhân làm nhiều sản phẩm sẽ nhận được nhiều tiền hơn, tạo cảm giác lao động được trả công đầy đủ.
Tiền công theo sản phẩm giúp nhà tư bản quản lý dễ dàng hơn và khuyến khích công nhân làm việc tích cực để nhận tiền công cao hơn.

Qua bài viết trên, hy vọng mang đến cho quý doanh nghiệp một số thông tin hữu ích cũng như giúp các bạn hiểu hơn về “Tiền công là gì?” và phân biệt tiền lương và tiền công để so sánh tiền công và tiền lương khác nhau như thế nào. Nhằm đảm bảo quy trình tính lương chính xác, AZTAX tự tin mang đến dịch vụ tính lương và dịch vụ thang lương, bảng lương góp phần giải quyết vấn đề tính lương của doanh nghiệp.

6. Một số câu hỏi liên quan đến tiền lương tiền công là gì

6.1 Trả công là gì?

Trả công là số tiền hoặc các phần lợi ích khác mà người sử dụng lao động trả cho người lao động như lương cơ bản, các phụ cấp và các khoản trợ cấp, được trả trực tiếp hoặc gián tiếp, bằng tiền hoặc hàng hóa, như một phần của việc làm của người lao động.

6.2 Tiền công tính theo thời gian và tiền công tính theo sản phẩm có quan hệ với nhau như thế nào?

Tiền công tính theo thời gian là khi công nhân nhận được trả tiền dựa trên thời gian lao động (giờ, ngày, tuần, tháng). Tiền công tính theo sản phẩm là khi họ nhận được trả tiền dựa trên số lượng sản phẩm hoặc công việc hoàn thành trong một khoảng thời gian nhất định.

6.3 Người lao động làm thuê sẽ quan tâm đến hình thức tiền công nào ?

Người lao động làm thuê thường quan tâm đến hình thức trả lương nào là công bằng và đảm bảo cho họ nhận được mức thu nhập xứng đáng với công việc họ thực hiện.

6.4 Nguồn gốc tiền công từ đâu?

6.5 Tiền công danh nghĩa là gì?

Tiền công danh nghĩa là mức lương mà người lao động ký kết trong hợp đồng với chủ lao động, được pháp luật thừa nhận. Đây là khoản tiền lương cố định, không phụ thuộc vào các yếu tố khác và duy trì ổn định trong suốt chu kỳ lao động. Trên danh nghĩa, khoản tiền này không thay đổi.

Xem thêm:

Tiền hoa hồng là gì? Cách tính phần trăm tiền hoa hồng

Hạch toán chi phí lương và định khoản các khoản trích theo lương

Tiền lương là gì? Một số điều cần lưu ý khi trả lương 2024