Thưởng KPI là gì? Cách tính quy chế lương, thưởng KPI như thế nào?

24/10/2024

Thưởng KPI là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều người lao động và doanh nghiệp quan tâm khi tìm hiểu về các chế độ thưởng hiện hành. Thưởng KPI được xem là một trong những yếu tố quan trọng để thúc đẩy hiệu suất công việc. Dưới đây là các thông tin đã tổng hợp, hãy cùng tìm hiểu.

1. Thưởng KPI là gì?

Thưởng KPI chính là khoản tiền ngoài lương mà bạn được nhận thêm, dựa trên đánh giá về năng suất công việc đã hoàn thành. Chỉ tiêu này không chỉ giúp đánh giá hiệu suất mà còn tạo động lực cho nhân viên. Do đó, những nhân viên hay tập thể làm việc chăm chỉ và hiệu quả sẽ nhận được những khoản thưởng xứng đáng với công sức mà mình đã bỏ ra.
Ngược lại, những cá nhân hoặc nhóm không đạt được KPI sẽ phải đối mặt với các hình thức xử phạt nhất định, chẳng hạn như bị trừ lương dựa trên chỉ tiêu KPI hoặc nhận hình thức khiển trách từ cấp trên.

2. Các quy chế thưởng KPI là gì?

Dưới đây là thông tin về các quy chế thưởng KPI mà AZTAX đã tổng hợp cho bạn. Hãy cùng tìm hiểu!

2.1 Tính lương trực tiếp dựa trên hiệu suất của hệ số KPI

Hệ thống lương phải phản ánh đúng mức độ hiệu quả công việc của nhân viên. Hiện tại, nhiều công ty áp dụng chủ yếu hai phương pháp chính: lương 3P và lương 2P.

Phương pháp lương 2P (Position và Performance) – Dựa vào vị trí và hiệu quả công việc. Theo phương pháp này, nhân viên nhận một mức lương cơ bản cố định dựa trên vị trí của họ và thêm một khoản lương bổ sung tùy thuộc vào kết quả làm việc của họ.
Phương pháp lương 3P (Gồm 2P và Personal Competence) – Dựa vào vị trí, hiệu quả công việc và năng lực cá nhân là một cách trả lương dựa trên ba yếu tố chính: vị trí công việc (Position), năng lực cá nhân (Person) và kết quả công việc (Performance). Phương pháp này được nhiều doanh nghiệp ưa chuộng vì nó khắc phục những hạn chế của cách tính lương truyền thống, không chỉ dựa vào bằng cấp và thâm niên mà còn chú trọng đến khả năng đóng góp cá nhân. Phương pháp 3P không chỉ đảm bảo sự công bằng mà còn nâng cao hiệu suất tổ chức, khi nhân viên không chỉ nhận lương cố định mà còn có cơ hội nhận thưởng KPI dựa trên hiệu quả công việc và năng suất làm việc.

2.2 Thưởng hoặc phạt dựa trên KPI

Khi nhân viên hoàn thành các KPI đã đặt ra, họ sẽ nhận được phần thưởng tương ứng. Tuy nhiên, nếu không đạt, họ có thể đối mặt với những hình thức phạt như bị khiển trách hoặc trừ lương.

Mặc dù vậy, không nên quá lo lắng, vì đây là công cụ doanh nghiệp sử dụng để khích lệ và thúc đẩy nhân viên hoàn thành mục tiêu. Hình thức phạt thường rất hợp lý và không quá nặng. Một số doanh nghiệp còn áp dụng những biện pháp nhẹ nhàng và thiết thực như yêu cầu dọn dẹp bàn ghế hoặc phòng họp.

3. Những lợi ích và hạn chế của việc áp dụng thưởng KPI

AZTAX đã tổng hợp thông tin chi tiết để giúp bạn tìm hiểu về ưu và nhược điểm của việc thưởng KPI, giúp doanh nghiệp đánh giá và áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả.

Ưu điểm của thưởng KPI

KPI xác định chính xác các mục tiêu và kỳ vọng công việc của nhân viên, thiết lập rõ ràng những kết quả cần đạt được.
Thưởng KPI thúc đẩy động lực mạnh mẽ cho nhân viên, khi họ nhận thấy rằng những đóng góp hiệu quả của mình sẽ được công nhận và thưởng xứng đáng.
Hệ thống KPI tập trung vào đánh giá hiệu suất làm việc, không chỉ dựa vào thâm niên hoặc các yếu tố khác không phản ánh chất lượng công việc.
KPI giúp xây dựng môi trường làm việc công bằng và minh bạch nhờ vào việc công khai các mục tiêu và tiêu chí đánh giá, dễ dàng theo dõi và kiểm soát.
Hệ thống thưởng KPI có khả năng nâng cao hiệu suất của tổ chức, nhờ vào việc nhân viên làm việc với các mục tiêu và kế hoạch rõ ràng.
Sử dụng KPI thường tạo ra một môi trường cạnh tranh tích cực giữa các nhân viên, thúc đẩy họ cố gắng vượt qua các mục tiêu đã được xác định.
Thưởng KPI hỗ trợ tổ chức trong việc quản lý chi phí một cách hiệu quả bằng cách gắn kết phần thưởng với hiệu suất công việc, từ đó giảm thiểu khả năng chi trả không hợp lý.
KPI cho phép đánh giá giá trị thực sự của công việc dựa trên hiệu suất đạt được, thay vì chỉ căn cứ vào thời gian làm việc.
Chỉ số KPI thường rất dễ theo dõi và đánh giá, làm cho quá trình đánh giá hiệu suất trở nên rõ ràng và công bằng.
Hệ thống thưởng KPI giúp thu hút và duy trì những nhân sự tài năng.

Nhược điểm của thưởng KPI

Khi việc thực hiện thưởng KPI trở nên quá chặt chẽ và khắt khe, nhân viên có thể phải đối mặt với áp lực nặng nề, và gây ra sự mất cân bằng giữa công việc và đời sống cá nhân.
Nhân viên có thể chỉ chú trọng vào việc đạt được các chỉ số KPI cụ thể mà không quan tâm đến các mục tiêu lớn hơn của tổ chức.
Trong một môi trường với nhiều chỉ số KPI, có thể xảy ra tình trạng không công bằng nếu một số cá nhân có các chỉ tiêu dễ đạt hơn so với những người khác.
Có thể xảy ra tình trạng một số nhóm hoặc cá nhân áp dụng những chiến thuật không chính đáng để hoàn thành KPI mà không đảm bảo chất lượng công việc, từ đó gây ra ảnh hưởng xấu đến tính minh bạch và trung thực.
Một số công việc không dễ dàng đánh giá hiệu suất thông qua KPI, đặc biệt là trong các lĩnh vực sáng tạo, nghệ thuật hoặc quản lý các dự án phức tạp.
Khi mục tiêu và chỉ số KPI không được xác định rõ ràng, nhân viên có thể mất động lực do không biết rõ yêu cầu cần đạt được và cách thức thực hiện chúng.
Hệ thống thưởng KPI có thể ưu tiên các mục tiêu ngắn hạn, điều này có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến kế hoạch và mục tiêu chiến lược dài hạn của tổ chức.

4. Các hình thức thưởng KPI là gì?

Để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc áp dụng phương pháp khuyến khích nhân viên, AZTAX đã tổng hợp thông tin chi tiết về các hình thức thưởng KPI, giúp bạn hiểu rõ và triển khai một cách hiệu quả.

Hình thức thưởng KPI thường được thiết kế riêng biệt cho từng công ty. Dưới đây là một số dạng thưởng KPI phổ biến mà nhiều doanh nghiệp thường sử dụng:

Khen thưởng bằng tiền mặt: Đây là hình thức thưởng được ưa chuộng và dễ thực hiện. Nhân viên có thể nhận thưởng bằng tiền mặt để công nhận thành tích làm việc xuất sắc của họ.
Tăng lương: Tăng lương dựa trên hiệu suất làm việc là một phương pháp thưởng khác. Việc đánh giá và xem xét định kỳ có thể khuyến khích nhân viên duy trì sự tận tâm trong công việc của họ.
Quà tặng: Công ty có thể trao tặng quà tặng, sản phẩm, hoặc dịch vụ miễn phí cho nhân viên như một cách để thưởng vật chất.
Chia sẻ lợi nhuận: Trong một số tình huống, công ty có thể phân phối một phần lợi nhuận hoặc doanh thu cho nhân viên như cách để công nhận và tri ân những đóng góp của họ.
Khen ngợi và công nhận: Ngoài các hình thức thưởng vật chất, lời khen và sự công nhận cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích và đánh giá công sức của nhân viên một cách công bằng.
Cơ hội thăng tiến: Một hình thức thưởng khác là cơ hội thăng tiến trong công việc, đặc biệt khi nhân viên được xem xét cho các vị trí cao hơn hoặc đảm nhận những trách nhiệm quan trọng hơn nhờ vào hiệu suất làm việc xuất sắc của họ.
Các hình thức thưởng KPI cung cấp nhiều phương án linh hoạt nhằm khuyến khích hiệu quả làm việc của nhân viên. Áp dụng đúng cách sẽ tối ưu hóa động lực và tăng cường sự gắn bó của đội ngũ.

Cách doanh nghiệp áp dụng thưởng phạt nhân viên dựa trên KPI như thế nào để đảm bảo tuân thủ pháp luật?

Nhiều doanh nghiệp không chỉ đặt ra quy chế thưởng dựa trên việc hoàn thành KPI mà còn ban hành các quy định phạt đối với nhân viên không đạt được các chỉ tiêu này. Thông thường, dựa trên kết quả công việc và mức độ không hoàn thành nhiệm vụ, nhân viên có thể bị trừ lương.

Tuy nhiên, theo Khoản 1 Điều 102 Bộ luật Lao động 2019, việc cắt giảm lương trong trường hợp này là không hợp pháp, trừ một trường hợp duy nhất được phép khấu trừ lương:

1. Người sử dụng lao động chỉ được khấu trừ tiền lương của người lao động để bồi thường thiệt hại do làm hư hỏng dụng cụ, thiết bị, tài sản của người sử dụng lao động theo quy định tại Điều 129 của Bộ luật này.

Do đó, việc doanh nghiệp trừ lương cố định của nhân viên khi họ không đạt chỉ tiêu KPI là hành vi trái luật.

Căn cứ theo Nghị định 28/2020/NĐ-CP, nếu doanh nghiệp thực hiện khấu trừ lương không đúng quy định, họ sẽ bị xử phạt hành chính theo khoản 2 Điều 6. Mức phạt hành chính sẽ phụ thuộc vào số lượng nhân viên bị trừ lương trái quy định:

Vi phạm với 01 – 10 nhân viên: Phạt từ 5.000.000 – 10.000.000 VND
Vi phạm với 11 – 50 nhân viên: Phạt từ 10.000.000 – 20.000.000 VND
Vi phạm với 51 – 100 nhân viên: Phạt từ 20.000.000 – 30.000.000 VND
Vi phạm với 101 – 300 nhân viên: Phạt từ 30.000.000 – 40.000.000 VND
Vi phạm với hơn 301 nhân viên: Phạt từ 40.000.000 – 50.000.000 VND
Ngoài ra, doanh nghiệp cũng phải hoàn trả lại số tiền lương đã trừ sai cho nhân viên.

5. Các câu hỏi phổ biến về thưởng KPI là gì?

Một số thắc mắc thường gặp về thưởng KPI đã được tổng hợp chi tiết. Hãy cùng tìm hiểu để nắm rõ các vấn đề liên quan và cách áp dụng chính sách thưởng KPI hiệu quả trong tổ chức của bạn.

5.1 Doanh nghiệp có được quyền trừ lương người lao động khi họ không đạt KPI?

Bên cạnh việc áp dụng quy chế thưởng cho việc hoàn thành chỉ tiêu KPI, một số doanh nghiệp còn thiết lập cơ chế phạt đối với nhân viên nếu không đạt KPI bị trừ lương. Hình thức phạt thường được thực hiện bằng cách trừ một khoản tiền từ lương của nhân viên, tùy thuộc vào mức độ không hoàn thành công việc.

Tuy nhiên, việc khấu trừ lương trong tình huống này không phù hợp với quy định pháp luật. Theo Bộ Luật Lao Động năm 2019, chỉ có một tình huống duy nhất mà doanh nghiệp có quyền khấu trừ lương của nhân viên, đó là khi người lao động làm hỏng dụng cụ, tài sản, hoặc thiết bị của người sử dụng lao động, như quy định tại Điều 129 của Bộ Luật Lao Động.

5.2 Thưởng KPI có phải đóng thuế TNCN không?

Theo quy định tại khoản 2 Điều 3 của Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2007, sửa đổi năm 2012, thu nhập chịu thuế TNCN của người lao động bao gồm tiền lương, tiền công và các khoản tương tự, cũng như các phụ cấp và trợ cấp liên quan.

Lương KPI được xem là một phần của thu nhập, bao gồm tiền lương và tiền công, và không nằm trong các khoản miễn thuế. Vì vậy, thuế thu nhập cá nhân (TNCN) sẽ được tính trên tổng thu nhập chịu thuế, và chỉ những người có tổng thu nhập cao mới cần phải đóng thuế TNCN.

5.3 Thưởng KPI có phải đóng BHXH không?

Theo Khoản 26, Điều 1 của Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH, tiền lương tháng đóng BHXH bao gồm lương cơ bản, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác, được xác định rõ ràng và theo mức lương đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động, đồng thời được chi trả định kỳ trong các kỳ lương.

Vì vậy, tiền lương dùng để đóng BHXH là một khoản tiền rõ ràng, ổn định và thường xuyên được chi trả theo chu kỳ lương.

Trái lại, tiền lương KPI được xác định dựa trên hiệu suất công việc của nhân viên, không có mức cụ thể và cố định. Nhân viên chỉ nhận được lương KPI khi đạt được các mục tiêu đã đề ra. Thưởng KPI không được tính vào tiền lương cơ bản để đóng BHXH cho nhân viên.

5.4 Thưởng performance là gì?

Pay for Performance – trả lương dựa trên hiệu suất (performance-based pay hoặc performance-related pay), là hình thức doanh nghiệp thưởng tài chính cho nhân viên dựa trên kết quả công việc. Cách này giúp khuyến khích nhân viên làm việc hiệu quả hơn khi phần thưởng được gắn liền với khả năng đáp ứng các chỉ tiêu và mục tiêu kinh doanh, đồng thời mang lại giá trị cho doanh nghiệp.

Xem thêm:

Phạt chậm đóng BHXH & phương pháp hạch toán mới nhất

Quy trình xác minh và xử lý doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh

Mô tả công việc của kế toán trường học cần làm những gì?